Het had in principe gekund: Engelina Bernhart (de moeder van mijn opa Kentie) had zomaar twee broers van me een hand kunnen geven, én Johan, geboren als slaaf op de plantage Bleijenburg. Johan heette na zijn vrijlating Johan Hendrik Bernhard, en was haar achterneef. Maar hij werd geboren in Suriname, en zij groeide op in Sliedrecht.
Op 7 september 1844 verleende de Gouverneur-Generaal van Suriname een ‘Brief van Manumissie’ aan slaaf Johan, tot dan eigendom van Johan Hendrik Bernhard, de plantagedirecteur. Die gaf hem ook zijn naam: Johan Hendrik Bernhard, net als zijn vader, zijn enig bekende grootvader en zijn overgrootvader. Hij werd ook tot (enig) erfgenaam benoemd. Pas vier jaar later kreeg zijn moeder Amelia haar vrijheid. Ze ging Elisabeth Amelia Peto heten. Ze was 16 of 17, toen de plantagedirecteur haar zwanger maakte. Hij liep toen tegen de veertig. Op enig moment moet Amelia met Johan Hendrik Bernhard sr. zijn getrouwd: in september 1859 was ze als weduwe zijn executeur.
Zoon Johan Hendrik was de enige erfgenaam en erfde onder andere een huis met erf in de Keizerstraat in Paramaribo. In het pand vestigde Johan Hendrik een winkel, waar zo’n beetje alles te koop was. In mei 1862 huwde hij Louisa Lotje Cornelia Jurgen. Vijf jaar later zette hij zijn handtekening onder een steunbetuiging aan een voorstel voor het herzien van in- en uitvoerrechten, ingediend door Colaço Belmonte[1] in de Koloniale Staten, onderstrepend dat hij tot de middenklasse was gaan behoren[2]. Maar in 1867 gaat het kennelijk niet meer zo goed: zijn huis met erf aan de Keizerstraat 139 wordt op 9 april om half negen ’s ochtends publiekelijk bij executie te koop aangeboden[3]. Die verkoop ging niet door. Op 11 juni 1871 stierf voormalige slaafgemaakte Johan in Paramaribo. Tot de boedel behoorde nog steeds het pand aan de Keizerstraat. Op 16 juni 1873 werd het weer geveild[4]. Het zou nu zijn gekocht door W.H.K. Nielo[5]. De vraag is of de koop werd afgerond, want het pand werd in 1886 door Louisa Jurgen weer te koop aangeboden[6].
Op 27 december 1879 overleed in Paramaribo de 15-jarige Johan Hendrik Bernhard. Verdere gegevens ontbreken, maar het kan haast niet anders of het was de zoon van winkelier Johan Hendrik Bernhard en Louisa Jurgen[7].
[1] Zie: https://nl.wikipedia.org/wiki/Huis_Colaco_Belmonte.
[2] De West-Indiër : dagblad toegewijd aan de belangen van Nederlandsch Guyana, 20 november 1867.
[3] Surinaamsche courant en Gouvernements advertentie blad, 1 april 1869.
[4] Surinaamsche courant en Gouvernements advertentie blad, 31 mei 1873.
[5] Zie: http://arkhamarchivaris.blogspot.com/2016/09/familiegeschiedenis-keizerstraat.html.
[6] Suriname : koloniaal nieuws- en advertentieblad, 1-10-1886.
[7] Surinaamsche courant en Gouvernements advertentie blad, 10-1-1880.
