Ontwerpen van De Gomme, deel 1.

Bernard de Gomme begon zijn carrière in dienst van Frederik Hendrik in het Staats Leger. Hij ontwierp forten en fortificaties en bracht stellingen in kaart. In ons land is, voor zover ik weet, maar één tekening bewaard gebleven. Bij het bombardement van Middelburg van 17 mei 1940 ging een onbekend aantal kaarten van De Gomme verloren. (Ondanks de capitulatie vochten Franse troepen in Zeeland door. Op 17 mei schoten Duitse troepen het centrum van Middelburg in puin). De bewaard gebleven kaart bevindt zich in het Zeeuws Archief, en komt waarschijnlijk uit 1640. Afgebeeld zijn de posties van Staatse troepen en Spaanse troepen bij het Fort Sint-Job en de Zoutevaart en Zoetevaart in Vlaanderen. Op Google Maps kan je de contouren van Fort Sint-Job vinden op een akker ten zuidwesten van Sluis. De Zoutevaart en de Zoetevaart hebben plaats gemaakt voor de Damse Vaart. Als detail zie je ongeveer in het midden van de kaart afgebrande huizen. Aan de linkerkant zie je een sluis en een scheepsbrug over de Zoutevaart.

“Caerte van de werckene, gemaeckt ontrent Ste Jop”. Bernard de Gomme, 1640 (Zeeuws Archief).

In de British Library wordt een map met 63 kaarten bewaard, getekend door De Gomme toen hij in dienst was van Frederik Hendrik. Sommige kaarten werden onder zijn toezicht door ene F. Luius getekend. Hij heeft de map mee naar Engeland genomen. Stiefzoon Adriaan Beverland erfde ze. Hij zal de map hebben nagelaten of verkocht aan Hans Sloane: diens enorme verzameling vormde deels de basis voor het British Museum, de British Library en het Natural History Museum. De map heeft twee bladen met daarop een afbeelding van Bernardus de Gomme en Frederik Hendrik ?? Op dat laatste blad heeft Beverland in 1695 zijn naam gezet. 49 bladen staan hieronder. Het gaat om kaarten van forten, fortificaties en militaire stellingen. Ik heb geen idee, of de tekeningen de bestaande situatie weergaven of dat het om ontwerpen gaat. Helaas is er in ons land weinig geschreven over deze militair bouwmeester en cartograaf.

Serie 1: Afb. 1: Spaanse aanval in 1643; we zien de Maas en Gennep. Afb. 2: Titelblad met Frederik Hendrik (??). Onderin: Hadrianus Beverlandi, 1695. Afb. 3: Bernardus de Gomme Eques (dus: Sir). Afb. 4: Fort Axel. Afb. 5: Fort bij De Dollaerd. Afb. 6: Fort Brevoort (=Bredevoort). Afb. 7: Fort Emmerick. Het fort behoorde bij de Kleefse barrière. Deze forten waren niet in het bezit van de Republiek, maar er mochten wel Staatse garnizoenen in worden gelegerd. Andere forten: Rees, Orsoy, Wezel, Büderich en Rijnberk.

Naar deel 2.

Copyright Theo Kentie.

Geverifieerd door ExactMetrics