Ontwerpen van Bernard de Gomme, deel 4 Portsmouth.

In 1660 keerde Sir Bernard de Gomme in Engeland terug. In 1661 werd De Gomme door koning Charles II benoemd tot hoofd-ingenieur van alle koninklijke kastelen en alle fortificaties in Engeland en Wales. De volgende twintig jaar werkte hij aan zowat alle belangrijke fortificaties in Engeland, en die van Duinkerken (tussen 1659 en 1662 Brits) en, iets later, Tanger. Tanger (en heel veel geld en Bombay) was de bruidsschat voor Charles II toen hij huwde met de Portugese prinses Catharina van Braganza. In 1662 bezocht Charles II twee keer Portsmouth. Op 18 mei bekeek hij met De Gomme hoe de voortgang van het herstel van de vestingwerken daar en in Gosport was. De Gomme bleef er 17 dagen. Op 20 mei keerde de koning terug en de volgende dag huwde hij in Portsmouth Catharina. Het kan niet anders of De Gomme was daarbij aanwezig: hij was toch in de stad en behoorde bovendien tot de belangrijkste leden van Charles’ entourage. Het huwelijk werd waarschijnlijk voltrokken in de pronkkamer van de goeverneur: de kerk was zwaar beschadigd in de burgeroorlog.

Herdenkingsplaat op de plek van de verdwenen Sally Port in Portsmouth. Hier arriveerde Catharina van Braganza op 14 mei 1662.

De Gomme maakte een groot aantal kaarten van de bestaande situatie en de voorgestelde verbeteringen, maar ging eerst in Duinkerken aan de slag. De werkzaamheden in Portsmouth begonnen pas in februari 1665. Vanwege de dreiging vanuit de Republiek (de Tweede Engelse Oorlog stond op uitbreken) moest er nu voortvarend begonnen worden.

Kaart van Portsmouth en Gosport. Bernard de Gomme 1662 (British Library). In dikke zwarte lijn de bestaande situatie, met daarom heen het ontwerp van De Gomme.

Hij besteedde de daadwerkelijke werkzaamheden uit aan een team van zeven commissarissen onder goeverneur William Berkeley, en vertrok vervolgens naar Tanger. Eind juli keerde hij terug met een speciaal door Samuel Pepys uitgeschreven pas: de pest was uitgebroken, de stad was in lockdown.

Afb. 1: Ontwerp voor Tanger, Bernard de Gomme, 1664 (Royal Museums Greenwich. Afb. 2: Tanger met vestingwerken. Wenceslaus Hollar, 1670.

In september vertrok De Gomme naar Plymouth voor werk aan de citadel daar. Zo nu en dan keerde hij terug naar Portsmouth, waar het werk maar langzaam vorderde. Op 7 september 1668 was de koning in Portsmouth. De Gomme liet hem nieuwe kaarten zien waaruit bleek, dat de werken bijna klaar waren. Hierna kwam een nieuwe fase: er werden bastions aangelegd.

Zuidzijde van Portsmouth. Bernard de Gomme, december 1669 (British Library).

Maar De Gomme liet zich pas weer in mei 1670 zien. In 1677 keerde hij nog eens terug voor kleine aanpassingen. Hij bleef voortdurend komen met kleine aanpassingen, zelfs nadat Charles vond dat het nu wel genoeg was. Charles II stierf in 1685, pas onder James I werden de werken echt opgeleverd. Op 23 november in datzelfde jaar stierf ook Bernard de Gomme.

In diezelfde periode werkte De Gomme ook aan de fortificaties van Hull, Harwich, Sheerness en Tilbury.

Copyright Theo Kentie.

Geverifieerd door ExactMetrics